Thông tư 133/2016/TT-BTC quy định cần tách biệt kế toán và thuế

Ảnh minh họa

Lâu nay chúng ta vẫn quan niệm khai niệm doanh thu và chi kế toán; chi phí tính thuế và chi phí khấu hao kế toán giống nhau. Tuy nhiên, trên thực tế chúng được thực hiện bởi các quy trình khác nhau, mục đích và thời điểm ghi nhận thu cũng khác nhau. Thông tư 133/2016/TT-BTC ban hành hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp vừa và nhỏ đã có quy định tách biệt về các khái niệm này.

Khâu hao chi phí là phương pháp phân bổ chi phí của tài sản cố định trong suốt thời gian sử dụng của nó tương đương với mức hao mòn thông thường. Khấu hao thường áp dụng với các loại tài sản có thời gian sử dụng cố định, mất dần giá trị trong quá trình sử dụng. Nói cách khác, khấu hao là sự phân bổ dần giá trị tài sản cố định (TSCĐ) vào giá thành sản phẩm nhằm tái sản xuất TSCĐ sau khi hết thời gian sử dụng. Việc khấu hao tài sản có tác động trực tiếp lên các báo cáo tài chính, cụ thể là tới thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp. Tuy nhiên, khấu hao không phải là khoản chi thực tế bằng tiền, mà chỉ được trích trên sổ sách, nên nói không ảnh hưởng nhiều đến dòng tiền thực tế của doanh nghiệp ngoài việc tác động đến khoản thuế phải nộp. 

Hiểu một cách nôm na, Chi phí kế toán là toàn bộ những chi phí của doanh nghiệp kể cả hợp lý hay không hợp lý, những chi phí không hợp lí khi tính thuế TNDN sẽ được loại trừ ra.  Còn chi phí tính thuế là những chi phí còn lại sau khi đã trừ những chi phí không hợp lí và lưu ý những chi phí không được trừ quy định tại khoản 2 điều 4 Thông tư 96/2015/TT-BTC và theo theo Pháp luật về Thuế Thu nhập doanh nghiệp 

Một số ví dụ về sự khác biệt giữa kế toán và thuế, như:

• Doanh nghiệp mua ô tô dưới 9 chỗ ngồi trị giá 2 tỉ đồng, chi phí khấu hao kế toán là 2 tỉ nhưng chi phí khấu hao tính thuế tối đa là 1,6 tỉ;
• Thu trước tiền bán bất động sản, doanh nghiệp phải xuất hóa đơn và tạm nộp thuế TNDN 1% trên số tiền nhận trước nhưng do chưa bàn giao nhà nên doanh nghiệp chưa được ghi nhận doanh thu.
• Mua vé máy bay, phòng vé phải xuất hóa đơn nhưng hành khách chưa bay thì Hãng hàng không chưa ghi nhận doanh thu;
• Bán hàng đại lý đúng giá hưởng hoa hồng thì doanh thu là hoa hồng nhưng hóa đơn xuất ra là toàn bộ số tiền thu được của sản phẩm, hàng hóa;
• Bán sản phẩm sản xuất thử doanh nghiệp phải xuất hóa đơn nhưng số tiền thu được không ghi doanh thu mà ghi giảm trừ chi phí sản xuất thử;

Việc tách biệt các khái niệm này sẽ giúp doanh nghiệp SME thực hiện giao dịch nhanh gọn hơn, không còn nhức đầu về các chi phí kế toán, thuế và đơn giản hóa thủ tục cho cả doanh nghiệp và cơ quan thuế. Chế độ kế toán mới sẽ đánh sâu vào bản chất của giao dịch hơn là hình thức, tên gọi của giao dịch thể hiện trên giấy tờ.