Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng

Thư Ký Luật xin giải đáp thắc mắc của Anh/Chị như sau:

Ngay trong cách gọi của tội này đã có thể hiểu nôm na về nó. "Thiếu trách nhiệm" tức là không làm hoặc làm không hết trách nhiệm được giao dẫn đến gây hậu quả nghiêm trọng. Trong trường hợp làm hết trách nhiệm của mình nhưng hậu quả vẫn xảy ra thì không thuộc phạm vi của tội này. 

Trên thực tế rất khó để xác định khi nào thì đã làm hết trách nhiệm, khi nào là thiếu trách nhiệm dẫn đến gây ra hậu quả. Và cũng chưa có hướng dẫn thế nào là gây hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng do hành vi thiếu trách nhiệm xảy ra. Nhưng dựa trên các văn bản liên ngành thì có thể hiểu hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng là những thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự, tài sản của con người; những thiệt hại về tài sản, uy tín của cơ quan, tổ chức và những thiệt hại phi vật chất khác.

Việc xác định trách nhiệm tuy có nhưng không phải không có giải pháp. Thông thường, các cơ quan, tổ chức xác định ngay từ đầy trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi cá nhân về công việc của mình trong điều lệ, nội quy lao động hoặc trong chính hợp động lao động giữa cá nhân với cơ quan, tổ chức.

Và vì vậy mà tùy theo những thông tin về trách nhiệm, nghĩa vụ xác định được và hậu quả từ hành vi đó gây ra có nghiệm trọng mới có thể xem xét xem có vi phạm tội này hay không. Và chế tài đối với hành vi này được quy định tại Điều 285 Bộ luật Hình sự 1999 được sửa đổi, bổ sung 2009:

1. Người nào vì thiếu trách nhiệm mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao gây hậu quả nghiêm trọng, nếu không thuộc tội thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước; tội thiếu trách nhiệm trong việc giữ vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây hậu quả nghiêm trọng; tội thiếu trách nhiệm để người bị giam, giữ trốn, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm.
2. Phạm tội gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 3 - 12 năm.
3. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1- 5 năm.

Như vậy, tùy theo mức độ hậu quả do hành vi thiếu trách nhiệm gây ra mà người phạm tội có thể bị phạt cải tạo không giam giữ hoặc bị phạt tù tương ứng. Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm những công việc trong một khoảng thời gian nhất định.