Hướng đến bỏ Sổ Hộ khẩu, quản lý xã hội bằng Mã số định danh cá nhân

Hướng đến bỏ Sổ Hộ khẩu, quản lý xã hội bằng Mã số định danh cá nhân (Ảnh minh họa)

1. Sổ hộ khẩu là gì?

Sổ hộ khẩu là một hình thức quản lý nhân khẩu trong các hộ gia đình có chức năng xác định nơi thường trú hợp pháp của công dân. Đây là giấy tờ quan trọng để thực hiện các giao dịch dân sự, thực hiện thủ tục hành chính. Theo đó, hiện nay có tới 27 thủ tục hành chính đang được quy định trong các văn bản dưới luật yêu cầu phải có Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú.

2. Tại sao hướng đến bỏ Sổ hộ khẩu?

Việc sử dụng sổ hộ khẩu trên thực tế đã và đang xảy ra nhiều bất cập, việc hướng đến bỏ Sổ hộ khẩu sẽ giải quyết được nhiều vấn đề như:

Về phía nhà nước:

- Việc quản lý xã hội bằng Mã số định danh cá nhân giúp đơn giản hóa giấy tờ, giảm thời gian, tiết kiệm được rất nhiều chi phí khi thực hiện thủ tục hành chính.

- Giảm bớt gánh nặng cho hệ thống hành chính khi không cần phối hợp nhiều bộ ngành, nhiều cơ quan tham gia quản lý mà giờ chỉ cần một động tác tra cứu trên hệ thống thông tin.

Về phía người dân:

- Bảo đảm tốt hơn nữa việc thực hiện quyền tự do cư trú của công dân mà Sổ hộ khẩu đã và đang tạo ra hạn chế cho quyền tự do đi lại, cư trú, học tập.

- Khắc phục tình trạng thủ tục hành chính còn rườm rà, dễ bị lợi dụng để gây phiền hà cho người dân. Theo đó, bài trừ tiêu cực, nhũng nhiễu trong cơ quan nhà nước làm ảnh hưởng quyền của người dân khi thực hiện các thủ tục cấp, quản lý, sử dụng Sổ Hộ khẩu góp phần tiến tới công khai, minh bạch trong việc thực hiện các thủ tục hành chính nhà nước.

3. Quản lý xã hội bằng Mã số định danh cá nhân, thay Sổ hộ khẩu như thế nào?

Theo quy định mới nhất tại Dự thảo Luật Cư trú, Sổ Hộ khẩu, Sổ Tạm trú không có giá trị sử dụng trong các giao dịch, quan hệ pháp luật được xác lập mới kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành.

Như vậy, nếu dự luật này được thông qua và ban hành thì kể từ ngày luật này có hiệu lực Sổ Hộ khẩu sẽ bị bãi bỏ mà thay vào đó sẽ sử dụng mã số định danh cá nhân để thực hiện quản lý xã hội.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 12 Luật Căn cước công dân 2014 quy định về số định danh cá nhân như sau:

• Số định danh cá nhân được xác lập từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư dùng để kết nối, cập nhật, chia sẻ, khai thác thông tin của công dân trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành;

• Số định danh cá nhân do Bộ Công an thống nhất quản lý trên toàn quốc và cấp cho mỗi công dân Việt Nam, không lặp lại ở người khác.

Tại Điều 19 Luật Căn cước công dân 2014 quy định:

• Công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi sẽ được cấp thẻ Căn cước công dân;

• Số thẻ Căn cước công dân cũng là số định danh cá nhân. Số định danh cá nhân này sẽ gắn với một người từ khi khai sinh đến khi chết và không thay đổi trong suốt cuộc đời và sẽ không bị trùng lập.

Nhìn chung với lịch sử 70 năm tồn tại sẽ gặp không ít khó khăn trong quá trình thực hiện bỏ Sổ hộ khẩu. Tuy nhiên, việc bỏ Sổ hộ khẩu giấy thay vào đó quản lý cư dân bằng mã số định danh sẽ tạo bước ngoặt lớn trong quản lý dân cư, thực hiện các quyền cơ bản của con người.

Thùy Trâm