r(O)_m là độ tan ở nhiệt độ đo;

r(O)_c là độ tan ở nhiệt độ hiệu chuẩn.

Thí dụ

Nhiệt độ hiệu chuẩn ..................................................……….......... 25⁰C

Độ tan ở 25⁰C .................……………………………………...……..8,3 mg/l

Nhiệt độ tại thời điểm đo ......................................................………10⁰C

Số đọc được trên thiết bị ................................................................ 7 mg/1

Độ tan ở 10⁰C.............................................................................…. 11,3 mg/1

Giá trị thực ở 10⁰C  .................................................. 11,3/8,3 x 7,0 = 9,5 mg/1

...

...

...

7 Thông tin về độ tan phụ thuộc nhiệt độ, áp suất, độ muối xem Phụ lục A.

7.2. Nồng độ oxy hòa tan biểu thị bằng phần trăm bão hòa

Nếu yêu cầu, tính phần trăm bão hòa oxy trong nước theo:

r(O)

-------- x 100

r(O)_s

Trong đó:

r(O) là nồng độ thực tế của oxy hòa tan trong mẫu nước, tính bằng miligam trên lít ở áp suất p tính bằng kilopascal Và ở nhiệt độ t, tính bằng độ Celbius;

r(O)_s là nồng độ lý thuyết của oxy hòa tan trong mẫu tính bằng miligam trên lít ở áp suất p, tính bằng kilopascan và nhiệt độ t, tính bằng độ Celsius nếu mẫu bão hòa không khí ẩm (xem Phụ lục A).

...

...

...

Báo cáo kết quả cần gồm những thông tin sau:

a) Viện dẫn tiêu chuẩn này

b) Kết quả và ph­ương pháp biểu thị kết quả;

c) Nhiệt độ nước khi lấy mẫu và khi tiến hành phép đo;

d) Áp suất khí quyển khi lấy mẫu và khi tiến hành phép đo;

e) Độ muối của nước;

f) Loại máy đo đã dùng;

g) Bất cứ chi tiết nào được ghi lại trong khi xác định;

h) Bất cứ chi tiết thao tác nào không quy định trong tiêu chuẩn này.

...

...

...

ĐỘ TAN CỦA OXY TRONG NƯỚC THEO NHIỆT ĐỘ, ÁP SUẤT VÀ ĐỘ MUỐI

A.1. Khái quát

Độ tan của oxy trong nước ở một áp suất đã cho thay đổi theo nhiệt độ và độ muối, độ tan của oxy ở một nhiệt độ đã cho thay đổi theo áp suất. Độ tan của oxy giảm khi độ muối tăng.

A.2. Độ tan của oxy trong nước theo nhiệt độ và độ muối

A.2.1. Hiệu ứng nhiệt độ

Cột 2 bảng A.1 đưa ra độ tan của oxy p(O)_s, tính theo miligam oxy trong 1 lít nước tinh khiết, khi có mặt không khí, bão hòa hơi nước và chứa 20,94% (V/V) oxy, ở áp suất tổng là 101,325 kPa. Giá trị ở cột 2 là dựa trên số liệu công bố bởi Mortimer [l].

A.2.2. Hiệu ứng muối 

Cột 3 bảng A.1 đưa ra số hiệu chỉnh Dr(O)_s cho mỗi độ muối tính bằng gam trên kilogam muối tổng số trong nước. Như vậy, độ tan của oxy trong nước với độ muối W(NaCl), tính bằng gam trên kilogam được tính bằng cách lấy độ tan của oxy trong nước tinh khiết ở cùng nhiệt độ cho trong cột 2 bảng A.1 trừ đi giá trị W(NaCl). Dr(O)_s. Sự hiệu chỉnh độ muối này có được là dựa trên bảng số liệu công bố bởi UNESCO [2] và áp dụng cho nước biển hoặc nước cửa sông.

Sự hiệu chỉnh độ muối là tuyến tính đến độ muối 35 g/kg. Tuy nhiên, dùng giá trị này cho hiệu chỉnh có thể gây sai số khoảng 1% so với giá trị tính trên máy tính của UNESCO [2] . Nếu yêu cầu giá trị đúng, có thể tìm trong bảng độ tan oxy, tính bằng miligam trên lít đã được Gardener và Hughes [3] tính.

...

...

...

A.3.1. Áp suất khí quyển

Nếu áp suất khí quyển, p, ở thời điểm lấy mẫu khác 101,325 kPa thì độ tan p’(O)_s ở áp suất p, tính bằng kilopascan được tính bởi công thức

r’(O)_s  = r (O)_s     x

p - p_w

101,325 - p_w

r’(O)_s là độ tan của oxy trong nước, tính bằng miligam trên lít ở áp suất p, tính bằng kilopascan và nhiệt độ t, tính bằng độ Celcius;

r(O)_s là độ tan lý thuyết của oxy trong nước, tính bằng miligam trên lít ở 101,325 kPa và ở nhiệt độ t, tính bằng độ Celcius;

p_w là áp suất hơi bão hòa của nước, tính bằng kilopascan, tiếp xúc với không khí ở nhiệt độ t, tính bằng độ celcius; xem [4] .

Vì p_w thường nhỏ so với p, người ta thường dùng r’’(O)_s thay cho r’(O)_s được tính theo công thức

...

...

...

p

101,325

Một vài giá trị của r’(O)_s, tính bằng miligam trên lít trong khoảng áp suất từ 111,5 kPa (l,l atm) đến 50,7 kPa (0,5 atm) và nhiệt độ từ 0⁰C đến 40⁰C được cho trong bảng A.2. Điều này thu được từ phương trình

r’(O)_s = r"(O)_sW

Trong đó giá trị hệ số W được giấy từ Mortimer [l] và được dùng để hiệu chỉnh hiệu ứng của áp suất nước p_w.

A.3.2. Độ cao so với mặt nước biển

Áp suất khí quyển trong bình là hàm số của chiều cao và có thể tính theo phương trình Schmassmann

log₁₀ p_h = log₁₀ 101,3 -

h

...

...

...

Trong đó p_h là áp suất không khí trung bình, tính bằng kilopascan ở độ cao h tính bằng mét.

Bảng A.1 - Độ tan của oxy trong nước theo nhiệt độ và độ muối

Nhiệt độ

⁰C

Độ tan của oxy trong nước cân bằng với không khí ở 101,325 kPa [p(O)_s]

mg/1

Số hiệu chỉnh được trừ ở mỗi độ muối biểu diễn bằng gam trên kilogam tổng số muối trong nước [Dr(O)_s]

mg/1

0

...

...

...

2

3

4

14,62

14,22

13,83

13,46

13, 11

0,0875

...

...

...

0,0818

0,0789

0,0760

5

6

7

8

9

12,77

...

...

...

12,14

11,84

11,56

0,0739

0,0714

0,0693

0,0671

0,0650

10

...

...

...

12

13

14

15

11,29

11, 03

10,78

10,54

10,31

...

...

...

0,0632

0,0614

0,0593

0,0582

0,0561

0,0545

16

17

18

...

...

...

20

9,87

9,66

9,47

9,28

9,09

0,0532

0,0514

0,0500

...

...

...

0,0475

21

22

23

24

25

8,91

8,74

8,58

...

...

...

8,26

0,0464

0,0453

0,0443

0,0432

0,0421

26

27

28

...

...

...

30

8,11

7,97

7,83

7,69

7,56

0,0407

0,0400

0,0389

...

...

...

0,0371

Bảng A.2 - Độ tan, r’(O)_s, của oxy theo nhiệt độ và áp suất

Áp suất [kPa (atm)¹)]

Nhiệt độ

⁰C

111, 5 (l,l)

101,3(l.0)

...

...

...

81,1(0,8)

70,9 (0,7)

60,8(0,6)

50,7(0,5)

Độ tan, r’(O),(mg/1)

0,0

5,0

10,0

15,0

...

...

...

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

16,09

14,06

12,43

11,10

...

...

...

10,02

9,12

8,35

7,69

7,10

14,62

12,7

11,29

10,08

...

...

...

9,09

8,26

7,56

6,95

6,41

13,14

11,48

10,15

9,05

...

...

...

8,14

7,40

6,76

6,22

5,72

11,69

10,20

9,00

8,03

...

...

...

7,23

6,56

5,99

5,47

5,03

10,21

8,91

7,86

7,01

...

...

...

6,30

5,70

5,19

4,75

4,34

8,74

7,62

8,71

5,98

...

...

...

5,37

4,84

4,60

4,01

3,65

7,27

6,34

5,58

4,96

...

...

...

4,44

4,00

3,82

3,28

2,96

1) Đơn vị tại áp suất tiêu chuẩn (áp suất khí quyển bình thường tại mức nước  biển): 101,325 kPa = 101,325 kN/m² = 1 atm = 760 mmHg.

Bảng A.3 - Sự thay đổi áp suất theo độ cao

Độ cao, h

...

...

...

Áp suất khí quyển

trung bình, p_h

kPa

Độ cao, h

m

Áp suất khí quyển

trung bình, p_h

kPa

...

...

...

100

200

300

400

101,3

100,1

98,8

97,6

96,4

...

...

...

1200

1300

1400

1500

88,3

87,2

86, 1

85,0

84,0

...

...

...

600

700

800

900

1000

95,2

94,0

92,8

91,7

...

...

...

89,4

1600

1700

1800

1900

2000

2100

82,9

81,9

...

...

...

79,9

78,9

77,9

(Tham khảo)

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Mortimer, C. H., The oxygen content of air saturated fresh water over ranges of temperature and atmospheric pressure of limnological interest. Mitt. Int. Ver. Limnol, 22 (1981).

[2] National Institute of Oceanography of great Britain nad UNESCO, International Oceanographic Tables, Vol. 2 (1973).

[3] Gardener, J. and Hughes, J., Water Research Centre, England. Report, 44-S (1981).

...

...

...