10 điểm mới quan trọng mà viên chức phải biết từ ngày 29/9/2020

10 điểm mới quan trọng mà viên chức phải biết từ ngày 29/9/2020 (Ảnh minh họa)

1. Thay đổi tiêu chí phân loại viên chức

Tại khoản 2 Điều 3 Nghị định 115/2020/NĐ-CP dựa theo trình độ đào tạo, viên chức được phân loại như sau:

• Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo tiến sĩ;

• Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo thạc sĩ;

• Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo đại học;

• Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo cao đẳng;

• Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp có yêu cầu trình độ đào tạo trung cấp.

Trong khi đó tại khoản 2 Điều 3 Nghị định 29/2012/NĐ-CP (hết hiệu lực từ 29/9/2020) quy định dựa theo chức danh nghề nghiệp, viên chức được phân loại trong từng lĩnh vực hoạt động nghề nghiệp với các cấp độ từ cao xuống thấp, từ hạng I đến hạng IV.

Theo đó, quy định mới đã thay đổi tiêu chí phân loại viên chức sẽ dựa vào trình độ đào tạo mà không còn dựa vào chức danh nghề nghiệp như trước đây.

2. Thêm đối tượng được cộng điểm ưu tiên trong thi tuyển viên chức

Theo Điều 6 Nghị định 115/2020/NĐ-CP, đối tượng và điểm ưu tiên trong thi tuyển hoặc xét tuyển được quy định như sau:

• Anh hùng Lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động, thương binh, người hưởng chính sách như thương binh, thương binh loại B: Được cộng 7,5 điểm vào kết quả điểm vòng 2;

• Người dân tộc thiểu số, sĩ quan quân đội, sĩ quan công an, quân nhân chuyên nghiệp phục viên, người làm công tác cơ yếu chuyển ngành, học viên tốt nghiệp đào tạo sĩ quan dự bị, tốt nghiệp đào tạo chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã ngành quân sự cơ sở được phong quân hàm sĩ quan dự bị đã đăng ký ngạch sĩ quan dự bị, con liệt sĩ, con thương binh, con bệnh binh, con của người hưởng chính sách như thương binh, con của thương binh loại B, con đẻ của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học, con Anh hùng Lực lượng vũ trang, con Anh hùng Lao động: Được cộng 5 điểm vào kết quả điểm vòng 2;

• Người hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia công an nhân dân, đội viên thanh niên xung phong: Được cộng 2,5 điểm vào kết quả điểm vòng 2.

So với quy định tại Điều 10 Nghị định 29/2012/NĐ-CP sửa đổi bởi Nghị định 161/2018/NĐ-CP thì quy định mới này đã bổ sung trường hợp được cộng điểm ưu tiên trong thi tuyển viên chức là học viên tốt nghiệp đào tạo sĩ quan dự bị, tốt nghiệp đào tạo chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã ngành quân sự cơ sở được phong quân hàm sĩ quan dự bị đã đăng ký ngạch sĩ quan dự bị.

Đồng thời, xóa khỏi danh sách ưu tiên đối với con của người hoạt động cách mạng trước tổng khởi nghĩa (từ ngày 19/8/1945 trở về trước) và đội viên trí thức trẻ tình nguyện tham gia phát triển nông thôn, miền núi từ đủ 24 tháng trở lên đã hoàn thành nhiệm vụ.

3. Cụ thể trường hợp được tiếp nhận làm viên chức

Theo Điều 13 Nghị định 115/2020/NĐ-CP, căn cứ điều kiện đăng ký dự tuyển viên chức và theo yêu cầu của vị trí việc làm cần tuyển, người đứng đầu cơ quan, đơn vị có thẩm quyền tuyển dụng được xem xét tiếp nhận vào làm viên chức đối với các trường hợp sau:

- Các trường hợp có ít nhất 05 năm công tác ở vị trí việc làm yêu cầu trình độ đào tạo đại học trở lên phù hợp với yêu cầu của vị trí việc làm cần tuyển và có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc (không kể thời gian tập sự, thử việc, nếu có thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc không liên tục mà chưa nhận trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần thì được cộng dồn, kể cả thời gian công tác nếu có trước đó ở vị trí công việc thuộc các đối tượng quy định tại khoản này), gồm:

• Người đang là cán bộ, công chức cấp xã;

• Người đang ký hợp đồng lao động làm công việc chuyên môn, nghiệp vụ trong đơn vị sự nghiệp công lập hoặc đơn vị sự nghiệp ngoài công lập theo quy định của pháp luật;

• Người hưởng lương trong lực lượng vũ trang nhân dân, người làm việc trong tổ chức cơ yếu;

• Người đang làm việc tại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết;

• Người đang làm việc trong các tổ chức chính trị - xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp.

- Người có tài năng, năng khiếu đặc biệt phù hợp với vị trí việc làm trong các ngành, lĩnh vực: Văn hóa, nghệ thuật, thể dục thể thao, các ngành nghề truyền thống.

- Người đã từng là cán bộ, công chức, viên chức, sau đó được cấp có thẩm quyền đồng ý chuyển đến làm việc tại lực lượng vũ trang, cơ yếu, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.

So với quy định tại Điều 19 Nghị định 29/2012/NĐ-CP được sửa đổi bởi Nghị định 161/2018/NĐ-CP thì quy định mới đã bổ sung trường hợp được xét tiếp nhận vào viên chức đối với người đang làm việc trong các tổ chức chính trị - xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội, nghề nghiệp.

4. Quy định chi tiết hợp đồng làm việc của viên chức

Tại Điều 19 Nghị định 115/2020/NĐ-CP quy định hợp đồng làm việc được ký kết bằng văn bản giữa viên chức hoặc người được tuyển dụng làm viên chức với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập. Trường hợp viên chức là người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập thì do cơ quan có thẩm quyền quản lý đơn vị sự nghiệp công lập ký kết hợp đồng làm việc.

Đối với viên chức được tuyển dụng trước ngày 01/7/2020 nhưng đang thực hiện hợp đồng làm việc xác định thời hạn thì tiếp tục thực hiện hợp đồng làm việc đã ký kết, kể cả trường hợp viên chức chuyển đến đơn vị sự nghiệp công lập khác, sau khi kết thúc thời hạn của hợp đồng làm việc đã ký kết thì được ký kết hợp đồng làm việc không xác định thời hạn nếu đáp ứng đầy đủ các yêu cầu theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra còn quy định trong quá trình thực hiện hợp đồng làm việc, nếu có thay đổi nội dung hợp đồng làm việc thì viên chức hoặc người được tuyển dụng làm viên chức thỏa thuận với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập về các nội dung thay đổi đó và được tiến hành bằng việc ký kết phụ lục hợp đồng làm việc hoặc ký kết hợp đồng làm việc mới có những nội dung thay đổi đó.

Có thể thấy, so với quy định tại Điều 19 Nghị định 29/2012/NĐ-CP thì quy định mới này đã hướng dẫn cụ thể và chi tiết các nội dung liên quan đến hợp đồng làm việc hơn. Bên cạnh đó, mẫu các loại hợp đồng làm việc được Chính phủ ban hành kèm theo Nghị định mới này mà không còn do Bộ Nội vụ ban hành như trước đây.

5. Thời gian nghỉ ốm đau cũng được tính vào thời gian tập sự

Theo khoản 2 Điều 21 Nghị định 115/2020/NĐ-CP quy định thời gian tập sự cụ thể như sau:

• 12 tháng đối với trường hợp tuyển dụng vào chức danh nghề nghiệp có yêu cầu tiêu chuẩn trình độ đào tạo đại học. Riêng đối với chức danh nghề nghiệp bác sĩ là 09 tháng;

• 09 tháng đối với trường hợp tuyển dụng vào chức danh nghề nghiệp có yêu cầu tiêu chuẩn trình độ đào tạo cao đẳng;

• 06 tháng đối với trường hợp tuyển dụng vào chức danh nghề nghiệp có yêu cầu tiêu chuẩn trình độ đào tạo trung cấp;

• Thời gian nghỉ sinh con theo chế độ bảo hiểm xã hội, thời gian nghỉ ốm đau từ 14 ngày trở lên, thời gian nghi không hưởng lương, thời gian bị tạm giam, tạm giữ, tạm đình chỉ công tác theo quy định của pháp luật không được tính vào thời gian tập sự.

Lưu ý: Trường hợp người tập sự nghỉ ốm đau hoặc có lý do chính đáng dưới 14 ngày mà được người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập nơi người được tuyển dụng vào viên chức đang thực hiện chế độ tập sự đồng ý thì thời gian này được tính vào thời gian tập sự.

Theo đó, quy định mới này mang tính kế thừa nội dung tại Điều 20 Nghị định 29/2012/NĐ-CP, đồng thời bổ sung quy định về trường hợp người tập sự nghỉ ốm đau hoặc có lý do chính đáng dưới 14 ngày mà được đồng ý thì vẫn được tính vào thời gian tập sự.

6. Không chuyển viên chức tập sự sang vị trí khác

Tại khoản 6 Điều 21 Nghị định 115/2020/NĐ-CP quy định không bố trí, phân công công tác đối với người được tuyển dụng đang trong thời gian thực hiện chế độ tập sự sang vị trí việc làm khác vị trí được tuyển dụng ở trong cùng đơn vị sự nghiệp công lập hoặc sang đơn vị sự nghiệp công lập khác.

Trong khi đó tại Điều 20 Nghị định 29/2012/NĐ-CP không ghi nhận quy định này.

Theo đó, đây là quy định mới hoàn toàn, phù hợp với thực tế vì viên chức đang thực hiện chế độ tập sự với vị trí việc làm này nếu bị chuyển sang vị trí việc làm khác hoặc chuyển sang đơn vị sự nghiệp công lập khác sẽ gây khó khăn trong việc làm quen với công việc cũng như môi trường làm việc mới.

7. Thêm viên chức tập sự được hưởng 100% lương, phụ cấp

Tại điểm c khoản 2 Điều 23 Nghị định 115/2020/NĐ-CP quy định người tập sự viên chức là người đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia công an nhân dân; sĩ quan quân đội, sĩ quan công an, quân nhân chuyên nghiệp phục viên, người làm công tác cơ yếu chuyên ngành, học viên tốt nghiệp đào tạo sĩ quan dự bị, tốt nghiệp đào tạo chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã ng Anh quân sự cơ sở được phong quân hàm sĩ quan dự bị đã đăng ký ngạch sĩ quan dự bị, đội viên thanh niên xung phong, đội viên tri thức trẻ tình nguyện tham gia phát triển nông thôn, miền núi tử đủ 24 tháng trở lên đã hoàn thành nhiệm vụ thì được hưởng 100% mức lương và phụ cấp của chức danh nghề nghiệp tương ứng với trình độ đào tạo.

So với quy định tại Điều 22 Nghị định 29/2012/NĐ-CP thì quy định mới đã bổ sung đối tượng được hưởng 100% mức lương và phụ cấp trong quá trình tập sự viên chức là học viên tốt nghiệp đào tạo sĩ quan dự bị, tốt nghiệp đào tạo chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã ngành quân sự cơ sở được phong quân hàm sĩ quan dự bị đã đăng ký ngạch sĩ quan dự bị.

8. Điều kiện mới để đăng ký thăng hạng chức danh nghề nghiệp

Theo Điều 32 Nghị định 115/2020/NĐ-CP, viên chức được đăng ký xét thăng hạng lên chức danh nghề nghiệp cao hơn liền kề khi có đủ các tiêu chuẩn, điều kiện sau:

Thứ nhất, được xếp loại chất lượng ở mức hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên trong năm công tác liền kề trước năm dự thi hoặc xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp; có phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp tốt; không trong thời hạn xử lý kỷ luật, không trong thời gian thực hiện các quy định liên quan đến kỷ luật.

Thứ hai, có năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ để đảm nhận chức danh nghề nghiệp ở hạng cao hơn liền kề hạng chức danh nghề nghiệp hiện giữ trong cùng lĩnh vực nghề nghiệp;

Thứ ba, đáp ứng yêu cầu về văn bằng, chứng chỉ và yêu cầu khác của tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp dự thi hoặc xét thăng hạng;

Thứ tư, đáp ứng yêu cầu về thời gian công tác tối thiểu giữ chức danh nghề nghiệp hạng dưới liền kề theo yêu cầu của tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp dự thi hoặc xét thăng hạng.

So với Nghị định 29/2012/NĐ-CP thì đây là quy định mới hoàn toàn. Theo đó, quy định này đã cụ thể điều kiện để viên chức đăng ký thi hoặc xét thăng hạng giúp cho viên chức cũng như cơ quan có thẩm quyền dễ dàng trong việc quản lý và sử dụng viên chức.

9. Rút ngắn thời gian giải quyết chế độ thôi việc đối với viên chức

Theo khoản 3 Điều 57 Nghị định 115/2020/NĐ-CP quy định trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản đề nghị của viên chức, nếu đồng ý cho viên chức thôi việc thì người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập chấm dứt hợp đồng làm việc và giải quyết chế độ thôi việc cho viên chức theo quy định. Trường hợp không đồng ý cho viên chức thôi việc thì phải trả lời viên chức bằng văn bản và nêu rõ lý do theo quy định.

Trong khi đó tại khoản 3 Điều 38 Nghị định 29/2012/NĐ-CP quy định thời hạn này là 20 ngày làm việc.

Theo đó, thời hạn giải quyết thôi việc sẽ được rút ngắn từ 20 ngày còn 05 ngày (nhanh hơn 15 ngày) so với trước đây.

10. Thêm quy định viên chức không thực hiện chế độ thôi việc

Khoản 4 Điều 57 Nghị định 115/2020/NĐ-CP quy định không thực hiện chế độ thôi việc đối với các trường hợp sau:

- Viên chức được cơ quan, đơn vị có thẩm quyền đồng ý chuyển đến làm việc tại cơ quan, tổ chức, đơn vị khác trong hệ thống chính trị;

- Viên chức đã có thông báo nghỉ hưu hoặc thuộc đối tượng tinh giản biên chế theo quy định của pháp luật;

- Viên chức thuộc trường hợp không được hưởng trợ cấp thôi việc theo quy định tại khoản 2 Điều 29 Luật Viên chức, cụ thể:

• Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc, người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập phải báo cho viên chức biết trước ít nhất 45 ngày đối với hợp đồng làm việc không xác định thời hạn hoặc ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng làm việc xác định thời hạn;

• Riêng viên chức do cơ quan quản lý đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện tuyển dụng, việc đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc do người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập quyết định sau khi có sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan quản lý đơn vị sự nghiệp công lập.

So với quy định tại Điều 38 Nghị định 29/2012/NĐ-CP được sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 161/2018/NĐ-CP thì Nghị định 115 đã bổ sung thêm quy định không thực hiện chế độ thôi việc khi viên chức thuộc trường hợp không được hưởng trợ cấp thôi việc tại khoản 2 Điều 29 Luật Viên chức bên cạnh 2 trường hợp quy định trước đó. Quy định này phù hợp với thực tế hiện nay không chỉ bảo vệ lợi ích hợp pháp cho viên chức mà còn nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý viên chức của các đơn vị sự nghiệp công lập.

Lê Vy